تنبک (تمبک، دمبک، دنبک یا ضَرب) یکی از سازهای کوبه‌ای ایرانی است. این ساز پوستی، از نظر سازشناسی جزء طبل‌های جام‌شکل محسوب می‌شود که از این خانواده می‌توان به سازهای مشابه مانند داربوکا در کشورهای عربی و ترکیه و همچنین زیربغلی در افغانستان اشاره کرد.
ساختمان
بدنه تنبک را در گذشته از جنس چوب، سفال و گاهی هم فلز می‌ساختند، لیکن امروزه از جنس چوب می‌سازند. تنبک از قسمت‌های زیر تشکیل شده است:
• پوست
• دهانه بزرگ
• تنه
• گلویی (نفیر)
• دهانه کوچک (کالیبر)
از حلقه در انگشت هاي وسطي دستان ميتوان با زدن روي پوست دهانه بزرگ چسبيده به تنه و شيار هاي روي تنه با كشيدن حلقه ها اصوات و شيرين كاري هاي متنوع و جالبي اجرا كرد.
پیشینه
قدمت تنبک با نام‌های پهلوی دمبلک و تنبور به پیش از اسلام می‌رسد و بنابر نظر دکتر معین دمبک صورت دگرگون‌شده همین نام است.
تنبک در چند دهه اخیر پیشرفت چشم‌گیری کرده و به عنوان سازی تکنواز و مستقل مطرح شده است. این پیشرفت مرهون تلاش استادان این ساز است، که در این میان نقش استاد فقید حسین تهرانی به قدری اهمیت دارد که می‌توان از او به‌عنوان پدر تنبک نوازی نوین ایران یاد کرد.
ریشه نام
درباره وجه تسمیه این ساز، هنوز یک رای نهایی حاصل نشده‌است. بهمن رجبی معتقداست که نام این ساز در اصل تنبک بوده و تبدیل آن به تمبک به دلیل قلب حرف «ن» ساکن به «م»، قبل از حرف «ب» است؛ مثل اتفاقی که در تلفظ واژه «شنبه» می‌افتد.(تنبک و نگرشی به ریتم از زوایای مختلف نوشته بهمن رجبی) اما گروهی دیگر اعتقاد دارند که صورت «تنبک» منشاء منطقی نداشته و به همین دلیل به اشتباه در میان مردم رواج یافته است. اما در نوازندگی این ساز از تکنیک‌هایی به نام‌های «تُم»، «بک»، «پلنگ» و «ریز» استفاده می‌شود. بنابراین چندان بعید نیست اگر نامگذاری «تمبک» بر اساس همین اسامی صورت گرفته باشد. از دیدگاه زبان‌شناسان واژه Tambourine که در زبان‌های اروپایی برای تمبک به کار می‌رود از واژه تنبور پهلوی وام گرفته شده‌است.
نوازندگان شاخص
• حسین تهرانی
• امیر ناصر افتتاح
• بهرام شمس
• امير بيداريان نژاد
• محمد اسماعیلی
• جهانگیر ملک
• ناصر فرهنگفر و آرش فرهنگفر
• داريوش زرگري
• سید عباس رضوی نیا (بهزاد رضوی)
• مجید خلج
• پژمان حدادی
• نوید افقه
• مرتضی اعیان
• جمشید محبی
• جهانگير بهشتي
• داريوش رفيعي
و از قدما می‌توان از حاجي خان ضرب گير(عين الدوله اي)،عيسي آقا باشي،رضاقلي خان نوروزي، ابوالحسن صبا (معلمِ حسین تهرانی)، مسعود خان،شعبان غنايي ،مهدي قياسي، رضا روانبخش،كنگر لو و عبدالله دوامی نام برد.